KHEN
KHAT NA
ITNA
I
1.PASIAN
ONG ITNA LEH ITNA DAN
Pasian
in leitung a it manin, a tapa Jesu tungah lei leh van thuneih na teng teng pia
khia hi. Mathai 28 :18
Bang hang a Evil eh Adam te Eden
huan pan a it mah mah napi in holkhia se se a, a mah toh kizopna ki tatsak a hi
hiam? Ong it a hih leh bang cia a mah a boltu in zompah lel lo a hiam? Hih pen
dotna om thei hi. Mihing ngaihtuahna in bel hi mah hi.
Himah leh zong nang na zi na it manin
na zong sem sak loin innah in na ngak sak a. Na vak thak ding chiangin nazi
kiang ah omdan ding na deih loh zong khat bek na hilh zel hi. Tua na deih loh
na hilh zel pen na siantho na pen kei a hi a, hih na siantho na na hih nin kei
ding hi. Hih na siantho na peuhmah midang lak ah nong hi nin sak peuh mah leh
na hih nin ni ni in i nupa hihna ki tat hi pah ding hi na ci den in gamah nasem
in na kuan san hi.
Nikhat tak ciangin na lokuan kal in
midang toh nupa hihna na hih nin ta hi. Na gen na sak loh hi lo bang ci bangin
na ngaihtuah hiam? Nang innna lona teng sem a, buai mah mah. Na zi in a su
pheng phah a khung ziu ziau sak cin a, a khut me a tat ding zong na phal loh.
Na khopih tui pih ten na omdan uh ong thei kil kel lai.
En bel i tate hang ciin a nu hang
zong hi zo phial mah leh i ki mai sak thei hi. Hih tak ah i tate pen ei leh i
zi ki kal ah palai na sem hi. Tuabang mah in Jesu pen Pasian leh mihing kal a
palai na sem hi. Himah leh leitung leh van tung boltu Pasian pen in leitung a
it mah mah man in itna dan ah; Leitung leh vantung theih ah Evi leh Adam toh a
ki khen ngai hi. Tuabang mah in leitung leh vantung theih in ka it leitung ka
tan khia ding in a tapa ong sol hi. Eite in zong ka zi ka ngaih hang hi lo, ka
tate ka it man hi ki ci in, i zi in mite lakah ka it ka zi cih loh tak non lo
hi. I Pasian belin ong it manin vantungmi te kiang hi mah leh, vanmite lak ah
zong hi le zong ka it leitung ong ci gige nuam lai a hih ciang a, a mah ong it
tu i Pasian in a thuak phot ngai hi. Tua zoh ciang a, a bulpan a pan thak
nungak leh tangval ki hel thak bang a, i Pasian in ong hel thak hi.Na it pen na
ngaih pen toh na ki khen ciang bang zahin na thuak a? Tua a hihmanin itna pen
Pasian pan a ki pan hi.
Pasian in mihingte a it man in itna
dan ah Pasian leh mihing a ki khen phot ngai hi.
************
2. ITNA KRISH AH
Krish in ong it manin leitung ah ong
piang in, lei mihing hihna leh vanmi hihna nei kopin lei ah ong vak hi. Leitung
mite a it manin pa thuciam te a kem gige a, pa thuciam a tang tun na ding in, a
lei mihing hihna toh a thuak hi.Leitung mite gupkhiat kulsa lo hi ta leh
vantung ah pa kiang ah nuamsa tak a omlel ding hi. Leitung hunkhia ding ,Krish,
ding Jesu seh a a omma in. Pa tak lam a tu mikhat in leitung gupkhiat theihna
ding laizial a sung a chiamteh na sagih a kichiamteh leitung gupkhiat na ding a
toi a, vantung mi mihat takin hih laizial a hong tak a a melchikna te phel tak
leitung, leinuai, vantung a zong a kuamah a mu zo kei a, himah leh Humpinelkai
David suan in hong tak hi cih mang tutphah tak lam a upa khat in a theihciang
John hilh in, john a kap lai a them hi. thup: 5:1
Nang zong mite sang a na hih theih
tuam bik, kuama hih theih loh na khat ah seh in omle cin itna, tupna tak tak lo
toh haksa tak tak na palsat ut diam? Jesu in palsat hi. Jesu a mat lai in,
Peter in namsau toh galkap mang pa bil a sat thaksak laiin, tuzongin ngen
hileng kapa kiang van galkap te tul somsagih leh tulnih kapa in sol theih lian
ding om hi. Ken ngen hileng kapa solna ki tangtung sak zolo ding a, leitung
gupkhiat hilo ding hi ci hi. Hih in pen eite Jesu in ong itna ngiu ngeu toh ong
thuak hi. Tua a hihman in Krish ong itna
leh Pa ong itna kibang hi. Itna bulpi pen pa hi. Mathai.26:51,Marka.16:27
3. ITNA MIHING AH
I john. 4:7 It tak te aw. Na ki it tuah un. Itna pen
Pasian pan a ong piang a hi a, itna nei peuh mah in Pasian a nei na hi uh hi.
Kuamah in Pasian ka mu na ci ngei kei uh a, na ki it uh leh Pasian na kiang uh
ah a om a, a man ong itna zong eiah ki cing pah lel hi.
Tua a hih manin itna in dan teng
teng zohna hi a, itna a omna ah dan a om lo hi. Dan pen a bei hi lo hi. Tua a
hih man in Jesu pen Pasian in mihing te a itna anlom hi. Pasian’ itna anlom pen
van pan in ong kumsuk in leiah gupkhiatna thu ong tang ko hi.
Jesu in kei pen Moses thukhamte
beisak ding in ong ummoh kei un. Tua thukham te hih bucing ding a ong pai ka hi
zo hi ci hi. A hang pen Moses hun lai in i damna ding in nisagih ngai Pasian in
ongci thei hi. Himah leh itna leh hehpihna toh ni sagih pen dak kal sagih zong
insuan thei hi. nai sagih a hih kei leh minit
sagih a hih kei leh second sagih zong in ong suan sak thei lai lai hi. Jesu in
itna hang toh bot tom thei in, bot sau thei lai hi. Tua a hihman in itna a omna
munah dan cih om tuan lo hi.
Tuabang mah in i Toupa Jesu in upa
som sagih te a sol laiin, a mah a deihlo khua te kiang ah, a khonol ah pai un
lan, a kho sung leivui na sik buan te uh a khonol ah tat khia un lan, a maute
kiangah tun Pasian gam ong tung ta cih gen un lan paisan un. A maute thuak dan
ding pen Sodom leh Gommora thuakna hang zong mulkim huai zo ding hi ci hi. I
Toupa Jesu in ngiamcik a itna ong zuak lai in ina lei kei leh denciang thukhen
na hun ong tung leh Krish in itna a zuak ki lei thei non lo ding hi.
Leitung a hinna nei teng teng in
Pasian min thupit na a gensuah hi. Tua a hihman in eite zong i hinna in Pasian
min thupit na a gensuah na ah panmun hoih i tan lamtak ki thei siam in, eisang
a tanmun a ngiam zo te toh Pasian ah na mun khat, singmam khat, zongkhom i hih
lam i ki theih ngai hi.
Itna in kizop khomna hi a, Jesuin
kamin a, mi nih kithutuak a, ka kiang ah a deih uh a ong nget uh leh ka toukhom
pan ka sang ding hi ci ngiat hi. Hih in ki thutuak ding, tampi pha ding in
keima min a nasem ding cih a deih na hi. Gupkhiatna thu pen den hunciang mite
bilah zak theih loh hun ong tung ding a, tua hun ah HAI HUAI na sep toh ki bang
mah leh Krish lam a pi lut theihna lampi a tot leh, van a ka pa lungdam mah mah
ding hi ci hi.-------Tua dan in gen hi ci a,inkuan sung kitap zak sang a, thu
leh la theilo bang a om mai mai a, mi tampi phak hoih zo hi.
4. ITNA PASIAN GAM LEH
I MINAM DAM NA
DING AH
Leitunga thil bolsa te lakah thunei
pen ding in Pasian in mihing te a ong bol i hi hi. I gil a kial leh Pasian
bolsa te i go thei a, i ki sap uh leh va pai in i sat tan thei hi. Ei hih na
thei ding a i theih leh i that thei hi. Himah leh i ki sap loh bang mah hih
siat theihna thuneihna kua man i nei kei hi. Nek theih lah hilo ei hihna thei
ding ci lah hilo, ganhing om mai lai khong hih siat mai mai ding hi lo hi.
Ei hin na a hiam? i pan khomna a
hiam? ong hih buai sak tu te pen gal dou ki ci hi. Kumpi David zong sisan suah
tam pen pen hi in: a tul som som in gal that hi. Tua a hih manin Krish hangin bangkim i hih thei a,
bangkim hih a siang hi. Himah leh hih i sep ding in ei a ding in a hoih diam
cih ngaihtuah masa lo in hih masak loh ding hi.
Mi nam damna cih ciang in, inkuan
sung damna cih na hi a, inkuan sung damna i cih ciang in mimal khat damna hi.
Tua a hih man in gam lah nam damna ding in kua hiam poimoh? Nang cih na hi mai
hi. Jesu in mite lak ah keimah ong gum te Pa kiang ah zong ken ka gum ding a.
Tua mahbang in kei ong gum lo peuhmah keimah ong lang pang hi a ci hi. Ei zong
mi khat in i minam a ding a hoih lo khat, sim mohna hiam khat a gen leh i minam i gup ngam ngai cihna hi. Tua
thu neucik bang a lang ciamnuihna pen mokna lo hi. tun ong tun kei leh den hun
ciang a mi simmohna kam mal ong suak ding hi. Tua a hih manin i Toupa in na kam
mah mah uh na veng un ong ci hi. I kam pau pen nasep hi kei leh zong na gen na
gen leh khatvei ciang i gen gen in ei mah i su kha ding hi. Tua a hihman in
nukik pakik nei hileng zong ka it ka it ciin i kamin i gup niat leh a tak ah
zong ki ho thei lo hi. Tua lo a a hoihloh na bek bek i gen leh midang te in na
nukik bang ci e. Cih mah toh thu ipan ding a, nang theihna sang na nukik nang
toh omkhom gi ge omdan pen aman gen pih ding tam thei zo ding hi. Mihing
lungsim pen i kam pau toh ki zui hi. Na tate a pi te a pu te ngai ding a
deihsakna thu na hilh leh a pi apu a ngai ding a, tua hilo a midang bang a na
koih zam mai mai leh a pi leh a pu i ngaihsak lo ding hi.
Tua a hih manin inkuansung thu
thusia khong mite theih ding pen ki ven
ding, I kiven kei a, mite zak a i gensiat leh i kiang a ten eimah toh ong
simmoh ding hi. Hibang mah in minam khong miten no tua beh tuate ci deihsakna
lianpi ong piak som ding a, tua bang khong a mau toh kisai naom hetlo deihsakna
piak khong gu ei muam muam hi. Deihsakna
bang a lang letsong van man tampi man mi’n ei piak leh lung dam tak a san lel
a, himah leh mai lam hun ah i tu i ta te khang ah mittui luanna i gokhol sak
sangin tu a anngol a i sih leh zong hoih zo lai hi. Martyr cih na hi. Minam sih
sang a khat in a hinna piak na.
Sum leh pai te pen leitung vaihom na ah thukim a bol suah
theih mai a, himah leh gam pen leitung ah letmat khat zong ki behlap thei lo
hi. Tua a hihmanin i gam leh i minam ah
ciang ni. A thei tel siam ding in Krish in thupha ong pia ta hen.
************
5. JESU IN VANTUNG TOHTANG PETER KIANG PIA
HI
Itna pen vantung tohtang hi nai lo
hi. Vantung tohtang i neih takciang vangamah zong i mang non kei ding a, i hong
in i lut ding hi. Itna pen dan teng teng lak a gualzohna hi a, itna bulpi
Pasian zong eite kiang ah a hong om pih pah hi. Vantung tohtang pen Jesu in a
tuam in Peter kiang ah a pia hi Mathai. 16:13. Jesu in Peter kiang ah thumvei
kei nong itna cih a dot zohciang in Jesuin ka tute na kemin, hih suang pi
tungah ka saptuamte ka phut ding a, lei a na hen te vanah zong hen a hi ding a,
leiah na phelh te vanah zong phelh a hi ding hi ci hi. Hih pen vantung toh tang
pen Jesu in tun upa te kiang ah pia khia hi. Polpi pen Jesu hi a. Polpi vaihom
te pen Toupa Jesu min a ki vaihom, a ma
a hi. A nuihzak/ a hai huai himah leh mite thalop a Jesu min a kipaikhom tampi suak phahna a hih leh i Toupa
lungdam mah mah hi I Kor. 1:21 Tua a hih manin i lopna te ,i hatna te, i damna te
, i khosakna te.. Aw Toupa na heh pihna thupha ka neihsa bangkim ah ki thei: Na
thuloin ka hinkhua, ka neih teng teng zong bei ding hi.
Jesu in Peter pen Satan ci in na sam
a, himah leh vantung tohtang Peter, kem sak hi. Bang hang ?
Peter pen mi hi zat zat , leitung mi
hihna mah mah toh mipil khat a hi a.A hang pen mite omdan lak pan zong mite
lungsim thei siam ziau ziau, tu lai kam hi leh politician- mah mah hi. Jesu pen
a hih na, Krish, a hih lam bang pen a thei siam /theitel pah lel hi. Jesu nasep
te pen a mah zongin ka hih thei ding hi ci in, Toupa aw kei zong nang hih bang
in ka hih ut hi ci pah lel hi. Tuitung a Jesu khe a apai lai in zong Peter in
Toupa aw thu pia in kei zong kong pai theih na ding in ci pah lel hi. I Toupa
zong thupia a, Peter zong a khe toh tui tung ah pai thei pah lel hi. Miten hipa
zong hi mah lo mo, Jesu nung zui gi ge hi mah hi lo mo ci a a ki ho na bek zong
“Ken thei mah mah keng tua Jesu” ci in ki kem ziau ziau in a hinna ven na ding
in kam pau ziau ziau hi. Himah leh Jesu in Ak khuan ma in kei thumvei nong
taisan ding hi cih a theiih tak ciang in. Peter zong kap in, kisik in lei tuan
hi. Himah leh Jesu in ama ai tang a ding dingin , vantung tohtang kemding in
Peter seh hi. Mathai 14:22,
Tua a hih manin Peter pen Jesu in a
mizia pan zong kagam zai sak tu dingin hih hoih hi ci a na seh hi. Gam lei siah
hi mah leh zong Jesu ke tai pah vat a, eite Pasian polpi te in gamsiah piakngai
diai ta ci lel zong a hi thei hi. Toupa aw gamsiah ong khon veh aw, bang cih
ding? Ci in a na dong pah hi. Jesu in i piak ngai hi, va pai in lan len va deng
in lan ngasa na man ding a, a kam sung phen le cin dangka sik na mu ding hi.
Tua pen i gam siah ah na pia ding hi ci hi. Tua a hihman in Pasian thu te pen
van tung a zat ding a ong piak hi loa, Jesu in amah ngei in hidan in na gamta
ding uh hi ci a, leitung ah ong piang a, ong kum suk a, leitung na te i mitmuh
lai ngei in a zoh na i musak hi. Halelluiah . A telsiam dingin Zomi te Toupan
Thupha ong pia ta hen.
6. DAN
LEH KRISH
A bul ah lut kik leng, Pasian leh
mihing a ki khen tak ciangin Pasian in mihing te toh ki zop kik theih na ding
DAN / THUPIAK som Moses tung pan ong pia khia hi. Hih thupiak som te toh miten
Pasian na ana sem uh a, mipi te mah zong a lung uh a kim zo kei uh hi. Hih dan
teng teng zo ing a ci te kiang ah zong
Pasian om lo hi.Koiah om ahi hiam ci in kizong a Karmel mual ah Pasian om in
Pasian kiang a thum ding ciang in Karmel
mual ah kah in thumna va nei hi. Pharisai te bang diak pen leng masel
tan pha in som a khat na pia in, Pasian na zong uh hi.
Tua lai tak a Israel mite in a ngak
lah pen uh bang a hiam cih leh, Mesiah eite gumpa leh hun pa, Immanuel- eite
toh Pasian omkhom cik ciang ong tung ding hiam cih a na ngak lah mah mah uh hi.
John bang nang Mesiah na hi na ci in na um moh uh a. Mesiah ong pai ciang in
eite hong gumkhia ding a, a mah pen eite kiang ah om gi ge ding hi cih na thei
zo hi.
Tua a hihman in mihing te Pasian mai
ah kua mah ki cing zo lo in. Hoih i ki sak na te bek zong Pasian mitmuh in ki
kihhuai lua lai hi. Tua a himanin Pasian cih pen a na lo ngam mai mai lo
hi.
Mesiah ong pai ciang a lamet loh na
lam ah ong suak in. A na lamet na dan in
thupi tak, A man a mi Judah te sahkhua biak na pen i dom sang sak ding a, tang a i pi, i pute dan te ngai sang ding hi.
Ei gen thei tak a ana don gi ge te pen dinmun sang tak ah i koih ding hi cih
lam etna lian pi na nei uh hi.
Hih hunin Pasian in amah Pasian a hihna gensuah na ding a hiam, a mite lakah
gen ut a neih te gensuah na ding a hiam, a mi deih him him, a mi muanhuai tuam
deuh a hiam te bek kiang ah Pasian ki lak hi. Tua a hihman in DAN pen Pasian i
kiang a a om na ding, mihing leh Pasian i ki zopna ding in cing zo lo hi.
Tua a hih man in Pasian in ong it
luat man in gupkhiat ngai i sa tei tei hi. Mihing te gumkhia ding a sisan ngei
a tan khe thei ding leitung leinuai zong in a van tapa Humpinelkai
David bulpi in leitung gupkhiat na ding melchikna sagih a kimelcik lai ki zial
thupi tak in hong hi ci in van miten a mah phat hi.Thup.8:1
Hih hun in a kim lo in i thei in, i
kim lo in Pasian ina mu hi, tun a kim zo ong tung ta, dan teng teng a kimna. A
kimlo toh siam tan na omnon kei ding hi. A kim pen Krish hi.
7. HIN
PIH NGAM ITNA
Pasian in leitung ei hinpih na hang
in, a it mihing te toh kikhen a, tuaciang in lei leh van thuneihna teng teng a
tapa khut ah pia hi.
Krish in ei hin pih ngam na pen a
mah vanmi lei ah ong piang in, ei hin na dingin singlamteh tung ah a hinna pia
hi.Krish in ong thuak sak in ong si in ong thoh kik na pen leitung in hinna i
ngah na hi. Krish ong thoh kikna in ei a ding a ong thuak na te teng teng, a na
sep theih zia te teng teng lei leh van theih in gupkhiatna thu pen a dik lo
thei lo hi cih teci pi hi. Thupi tak a gualzohna toh a gen bang ngeiin tho kik hi.
En zong i zi, i ta, i inkuanpih leh i minam a hin theih na ding in, i sep a,
i bol a, i ngaihtuah ngai hi. Ei te in ka minam ka it ci in, in pi tung pan kia
suk leng. I sih hang in i inkuan sung a hing diam? I minam a hing diam? Hing lo
in, nek ding zong nei lo in, an nek ding nei lo in, an ngol in an ngol sang
mite sila ah hiam, guta ah hiam, inkuan mang thai ki hi ding hi. tua a hih
manin en i hinna itanna in i inkuan zong a hinna tan in, Inkuan sung a siat leh
i minam sia hi pah hi. Minam pum a sihna ong tun sang mi in a thuak na pen in,
a minam hin na hi.
KHEN
NIHNA
UPNA LEH
NASEP
8. PA LEH TAPA NASEP DAN
John. 5:17’ Ka pa in tu dong in nasem den
hi, tua a hihmanin ken zong tu zong in nasem den hing’ Jesu in ci hi.
Pa in
lei leh van leh a sung a teng teng teng a bol zoh ciang nisagih ni in tolnga
hi. Tuazoh tuni ciang ciang dong a nasep
khol lo hi. Nipi ni in a mah i sam a, aman ei dong in i ki sapna bang bang ong
pia hi. I nak a i vuih hip lut khatvei zong thei lo, in ihmu ngei lo hi.
Krish
pen leitung ah ong piang in, a neu a pan in a leimihing hinkhua ah zong om mai
mai cih ki thei lo hi. A nungzui te gilkial a khua ah an zong a a pai kal in,
Jesu in Samari tui toi nu kiang ah gupkhiatna tongko in, nungzuite ong tungin
Jesu an a piak lehJesu in an a piak leh Jesu in ken an ka ne zo hi. Ka an leh
tui pen gupkhiatna thu mihingte kiang gen hi ci hi. A neu lai in a pa Joseph letamat nasep pan pih in, judah dan
Sunnagog-ah sin in pai den hi. Kum somthum a phakma in leitung dan, Judah dan,
teng teng sin zo hi. “ A mah pen pen thu
theiin ong khang lian tou zel a, a mah pen Pasian leh mihing deihsak in om deuh
deuh hi.” ci hi Luk.2:52. Pasian tapa pen Pasian deihsakna ban ah mihing
ten zong deihsak ngai hi. Deihsak ki hi ding in mihing in i nasep na miten ong
muh kei leh deihsak ki kai thei mai lo hi.
************
9. UPNA PEN DAMNA HI
Upna, Nasep leh Itna hiteng pen
mihing mihin khua ah na lian pen pen a hi a. Leitung hinkhua pen hi teng hi ci
leng zong ki khial lua lo ding hi.
Upna pen i damna hi. I upna in i si
sak thei in i hing sak thei hi. Upna pen lampi hi zong ki ci thei hi. Upna tuam
tuam om in sa lam leh kha lam tan pha a upna lampi na ton hiam? Sa lam dam leh
zong kha lam a dam na cih ki et tel ngai hi. Jesu in lei a ong vak lai a cina
ana damsak te pen in hipa Mesia hi, Krish hi cih na um pah a, taksa lam damna
ngah te in kha lamah zong damna ngah hi ci hi. A upna Krish lampi ah om khin ta
a hih hang hi.
Jesu pen doi ten zong “ Nang Pasian
tapa kei hih se ding a van pan a ong kum suk na hiam?” ci in doi te lau in ling
hi. Pasian Tapa cih zong um hi. Himah leh Krish pen doite gumkhia ding a ong
pai hilo. Doite pen vantung pan a ama lalgam suan khe ding a a lang pan vantung
mi,Mikael, leh a pol te hi a. Hih mikael leh apol ten Pasian in a itmah mah
leitung mihing Evi leh Adam va them in, a sung uh ah gulgu va muam lut in,
mihing kipiang sual ta hi.
Eite bel Krish leh a saptuam ah ki
baptist sa i hih ciang in i upna hang a
i damna te pen, dik lo thei hi lo hi. Milem bia ten zong a damna ding in a
pasian uh bia in a mai ah bokkhup in a ngen uh hi. Ka damna ding hi ci a a up
tak tak na in a upna in dam pih pah mai hi. Himah leh a kha paina ding uh tum
tong in, a kha uh dam lo hi. Jesu in
nungzui te kiang ah, hih na lamdang na sep theih na te uh khong, cina na dam
sak na te uh khong, misi na kaih thoh te uh khong lungdam masa kei un. Tua
sang in van a na min uh a ki ziak hang
in lungdam zo un ci hi. Hih na lam dang sep theihna te khong a om mah ding hi na ci hi. Doi ten zong na
lam dang tapi tak nei a, hinna bek bol thei lo hi. Mikael tu a doi i cih te pen
nidang a Pasian nuai a pa a hi a, Pasian hihna suan khia ding a ki pan, Pasian
in van pan a ei paih khiat a leinuai a a kalh cip pa pen Mikael hi .
Tua a hih man in i dam na pen Jesu i
suang na? Niteng hinkhua ah zong ei lampi man ton Krish lampi ton sung ah zong
i damna pen nadang teng ki suan lam thei hi. Khen khat in doctor te hang ci a,
khen khat in damdoi hang ci hi.
Doctor pen nang ong bol ding a
Pasianin a na koih hi a, damdoi te pen i upna a neu hang a i damna ding in i
upna in a zoh loh hang a a pan pih tu ding a
en i sep ve theih na hi. Jesu in numei siluang nu kiang ah “ Na upna hang in dam zo te “ ci pah lel hi. khat leu leu pa kiang “ Lei vui a la in cil a nuh a, a mitah tat hi
tua tak te Jesu in Jordan lui ah va sil
in ci hi.” Ki bang lo hi. I damna ding in i upna a neu leh na neucik i dam
ding i deih tak tak na miten a muh a a theih ve ding in ei sol hi. Mitto pa zong um in va pai pah in
Jesu in a sol bang a a sep ciang in dam pah hi. Tua a hih manin mitto pa in sil
leng dam ding hing cih um mah mah hen lan lah silkei leh dam lo ding a a upna
pen a mokna suak in, a upna pen a si hi ta hi. tua a hihman in upna pen i sep
kei leh a si hi.
10. NASEP OMZIA LEH MIHING TE
Nasep i cih in khoulsa va kai ngei
ngei in cih na hi lo hi. Sang kah na hih leh laisim ding. Nu leh pa ten tate
mai lam hinkhua ding khual sak ding. Nungak tangval , khangnou te pen i hat na
pen i thupit na ahih manin i hat na te uh, eimau tak sa a ding a hoih ah hat
ding, khangnou te zingsang tho baih ding, khosung thu kan ding, inkuan sung
kehsiat theihna teng teng ; Polam pan a
mite hih siat theih na te teng teng ah venbitna ei khut ah ki nga in, tuabek
zong hi lo nek leh tak zong eimau khut ah om lai hi. Hite teng i panmun ciat ah
ina om leh nasem ki hi lua hi.
Leitung ah khoulsa kai a nasem a,
hausa pen cih a vang mah mah a, tua a hih man in khoulsa kai ding in i ki
hanthon na a hi kei a hi. I kampau i kithutuak na, i pan khomna hi te teng teng
pen Pasian min in nek leh tak ding a na sep suak vek hi.
Gam khat pen inkuan lian khat a hi
a, a sia a pha ah eimau a ding in na a sem gi ge ding in kumpin nasem nei hi.
Gam sung mipi te nek leh tak ding a semding liu liau polpi khat seh a, a mau
ten engine- toh sem ziah ziah hi. En a leina ding i khut ah kep ana ngai a, i
khut ah i kep theih na dingin kumpi mah in i vai hom sak ding hi. Ei thatang
toh khoulsa a sep dan i siam kei leh ei zomi te i taksa hatna i ki et koma, i
taksa in a deih tan kan sem lo ding zong a, i ki duat siam ngai hi.---------
11. LAI SIANG THO BOIH LEH HINNA
Ei Zomi te Laisiang tho sinin khang
no te, i nak pai mah mah a, i gam ongtung in bang hiam nute, pate, inkuansung leh a minam a ding in bang ong puak hiam??
Pasian
thu pen thu hing hi a, pilna bul pi hi. Hih pilna zong thei ding in hinna
poimoh hi. Pasian na sem thei ding in zong hinna poimoh hi. Hinna om kei leh
dan in omzia nei non lo hi. Tua a hih manin Jesu in hinna a ngaih poimoh hangin
nipi ni nangon in cina te dam sak a, a nungzui te mah zong nekding zong in nipi
ni in mite lo ah nekding va zong in gilvah takin va ne, va don hi. Mihing te a
it man in, i hinna a ngaih poimoh. I hin na ding a hih nak leh DAN cih om lo
hi.
Tua a hih man in, ei Pasian dan
pilna toh a zong mi te teng teng in, sep ding i nei hi. Pulpit leh leitung thu
mikhat in len khom thei i cih pen, Laisiang tho ah kumpi David lobuang ki mu lo
hi. Tua a hih manin kumpi David pen Lai
Siang Tho ah Pasian mi lian pen pen hi. A hang pen Jesu pen David suan a hih
man hi. Late bu leh Kumpi te sung a David nuntak zia te en leng ki thei hi. I
kha lam dam mah leh i sa lam dam kei leh i kha zong si ding hi. Tua a hih manin
i sa lam ngaih tuahtu ding in, Pasian Dan siam, eite i upna neu a hih teh i zoh
loh ding lauh huai a hih teh salam
[politics] bek ngaihtuah a, biak piakna ah panmun nei lo ten i sep ngai hi.
Pasian na leh politics pen let khop theih lua hi. Himah leh a lentu in David
hinkhua bang a a let leh a mah pen in a ma suan leh khak pek a ong piang ding
Jesu Krish min toh kumpi hihna na len zo hi. Politics siam mah mah a, Pasian
Dan te toh hangsan tak a aminam te hinna dinga na a sem ding Pasian in zong hi.
Pasian thupha ongciam mah leh i sep
kei leh minamdang khut ah lut lel ding hi. Jesu in galkap mang pa kiang “
Jordan lui ah sagih vei va kidiah in” a cih pen um mah mah hen lan , hhimah leh
va ki diah kei leh a dam diam?? SEP NGAI HI SEP NGAI HI. Nang na kuan kei leh kuan sem ding a hi
hiam?
Ei Zomi te kisap na : Ei Zomi te pen minam
dang te tam zo a, pilzo siam zo ten ong tum cip ding lauh huai a hih man in. I
omna gam ciang ciang ah ven bitna ngai a. Minam dang te dan toh ong sumdong a,
dan toh ong lut kei leh i minam ki hing lo ding hi.
Tucing tu in an munah koih kei leh a
Tu te si gai vem cin, Tu ven ding omnon lo ding hi. Tucing tu in lo zong vat
ding a, tui zong zong ding a, nek theih ding limcina munah a Tute a koih ciang Tute ong pung in Tuno suak tam pi nei hi.
Kisuang lah hetlo in Krish min toh i gam leh minam a ding in sem ni.
12.
KI NGIAM KHIAT NA SEP
NA
Hih
naupang bang a na lungsim uh na ki ngiamkhiat kei uh leh van gam na tung kei
ding uh hi ciin Jesu in gen hi. Mi ki ngiam khiat te upa zo te kiang ah pau
lo ding cihna hi lo a. Na lian ah ki golh lo ding cihna hi tuan lo hi. Mite i
kiang a te a buai leh en zong buai pih pah ding, panpih ngai a om leh pan pih
ding. ---
13.
KINGIAM KHIAT NASEP NUNGZUITE HIN KHUA PAN
Nungzui John
leh Peter : John pen Jesu nungzui te
lak ah, Jesu omlai teng a aw ki lang mel kei mah leh Jesu van a akah zoh ciang
in a lai thakgelh te pan John in Jesu muciang pen a hiam cih na om hi. John leh
a unaupa Jakob te pen nungzui te lak ah unau kap khat a hi hi. John te unau a
ding in vangam ah gotan ding sehnih tuak a tan theih na ding in a nu in Jesu
kiang va ngen hi. Na hi thei lo ding Krish tan tang ding nangon a nu in ngetsak
hi.
John
pen Jesu in ka it John a ci hi. John pen Jesu kiang a om sung in, Jesu
gamtat zia en dik dek in. A mah pen a pau sang in Krish hin khua en dik dek hi.
Jesu thuhilh in tu hi ta leh John zong va tai in Jesu ang sung ki den na hi.
Peter bek in zong John nang bek in i Toupa thugen i hilh son thei lo mo ci hi.
A pau sangin thungaih khiat ngai poimoh zo hi. Mipau tamlo himah leh Jesu van a a kahzoh ciang John kiang ah Krish
ki lak in Mangmuhna Krish in John tung pan i pia hi.Gup khiatna thupha John in
ziak mah hi a, Tua ban ah John laikhak khat, nih, thumna, teng zong a ma ziak
vek hi. Peter sang zong in laibu a at tam zo hi. Himah leh Peter pen kipol
khomna, pan khomna, Jesu min a sem bulpi hi. Tua pen vangam tohtang kemtu hi.
Tua a hih manin John pen
naupang bangmah thei nailo mah bang a,
Jesu gamtatzia ngai khia a, a mit leh bil doh a, Toupa thugen te ngai khe kil
kel na in kingiam khiat na sep na hi. Peter pen mipicing sa te nasepna hi a,
tua a hihman in mipicing na Toupa in vantung tohtang kem sak hi. John pen
kingiam khiat tha man leitung luah ding hi cih thaman sang hi. Tua a hihmanin gupkhiatna thu gen John in
gelh in tangton hinna thu hi.
Pol sung hi ta leh inkuan sung hita
leh kosung ah leh gam leh minam ah makai khat peuh peuh mikhat ong hih theih
pen Pasian tel hi. Makai khat a hih
theih na ding in bang zah in hanciam in, bang zahin a pan lakna ah kihhuai hi
ta mah leh makai ong hih zoh ciang in amah pen Pasian tel a hi hi. Tua a hihman
in makai te thu i zuih ki sam hi. Ka pu cih ding te ka pu cih a, ka pi cih ding
te ka pi cih a ama tung ah zah takna a phu bang a piak ki sam hi. Makai a hih
zoh ciang a a dikloh na tak tak ci cinga gen theih ding a om kei leh mokna pi
a, mokdo ding hi lo hi. A mah in polpi sung hi taleh, khosung hita leh, a minam
ah na hoih a sep theihna dingin, a mah ki ningcing nai lo zong hi thei hi. Tua
a hihman in makai na pahtoi a, thu hoih pankhom na a ding nahilh leh mite
mitmuh in makai hi kei mahle cin, makai pahtoina thaman Pasian in ong pia ding
hi.
Tua bangmah in na hoih sem te na
pahtoi leh na hoihsep tha man nang va sem kei mah lecin na sang ding hi. Lasa
khat pen nang lungsim in siam sa kholkeimah lecin, hibang a lasa ding in nang
ding pha lo him him phot cih thei a, bangzah ta in siam zo mah lecin zong, nang
na siamna sem suah lo na hih ciang in i hih theih nate i hihloh hang in tampi a
si in om hi. Tua a hihmanin mipi lak din ngam na bek zong na pahtoi leh na
pahtoi bang bang thaman na sang ding hi. Tua hilo a, mite nasep na endiktu leh
gense tu bek a i om leh kiphasak nasep hi.
“Jesu
in gentail makaite pen a nuai ami te tung ah ki lal sakmah mah a, himah leh
note tua bang na hi kei ding uh hi. Makai te penin a mite nekding an a bolsak
zo ding hi”. Tua bang mahin kei zong note na hin theih na ding un an huansa
puak a ong pai ka hi zo hi ciin a nung zuite khe a mal mal in sil sak hi.
Leitung in gupkhiatna a san theih na ding a hih nak leh, a nek theih ding a
hihnak leh a mual a guam cih zong khuallo, gilkial dangtak zong khual lo in
hinna an kuang a ne ut a gilkial te,
dang tak te kiang ah i Toupa in pai in sem zel hi.
Tua a hihman in eite zong mite
panpih thei ding dinmun ah i ding leh eisep ding a, ei hih ding a, ei ngaihtuah
ding a Pasian in ong sol zong a hi thei hi. Tua a hih manin ki ngiamkhiat na
nasepna in leitung luahna hi. Leitung
Pasian in a luahsak ciang in a zat ding bang kim pia in a nasep leh a
sep thaman pen in leitung go kicing hi.
Go a kicing sem pa nasep pen khang thak ten pahtoi sem sem hi.
************
14. NASEP SUMPI AH
Malakia.3:10. Ka in ah nek ding a om
theihna ding in, som a khat ong pai pih un. Ka inn ah nek ding a om theih na
dingin. Hite nong piak uh leh van kong khak te kong kong honsak ding a, thupha
na buh bel dim let in kong vuk ding hi.
Pasian
inn ah nek ding a om leh a ne tu ding pen polpite cihna hi pah hi. Gamdang ah
missionary tomna in ki zang hi mah leh kha mangthang polpi sung ah ong lut ding
a cialna hi. Pasian biakinn ah nek ding
tampi om hi ta leh mite in ong ne in ong don ding a, krish saptuam polpi te in
Krish min in ne in don a hih man in an nek dang te toh ki bang lo hi. Krish leh
a gam a ding a ki sem , ki zang cihna hi. Tua
a hihamanin leitung ah sum pen na sem thei pen a hi a, sum tello in leitung
polamah om i hih buang kei leh sum pen ki polkhopna ding leh polpi hatna dingin
sum poimoh hi. Hi bang a ei ki polkhopna ding
i Pasian in ong ngai poimoh a som a khat ong pai pih un ong cih pen ei
ama nungzui ten i hih theih na khat ong phut hi. A ma tung a i ki phalna lung
sim zong a dmuh utna lungsim hi.
Keima min in ki zomkhom hen lan, ki
thutuak hen lan, nuam tak leh lungmuang tak in a Pasian ong phat hen a cihna a
hi. Tua a hih manin Pasian in i lung tang a ong ngen a, i go om om na ah i lung
tang zong a om mah bang in ah, i sum te, i leitung go neihte a ma kiang i
paipih a i lung tang i piak ding ong deih na hi.
************
15. I SEP LOH HANG TOUPA
THUPHA KITAN LOH
THEI IN TOUPA THUCIAM ZONG KI
PELH THEI HI
Kumpi david hinkhua
ah : David pen ama mihing hinkhua ah Pasian in kalungsim bang
pua mikhat ka mu a cih a hi. Hih hun lai takin kumpi pen sawl a hi. Sawl pen
Pasian mit a tung zo non kei a. Israel kumpi dingin David sathau a nilh hi.
Tuaciangin David pen miten zuiin kumpi lai sawl sangin pol a hau zo ta a, sawl
zong a hehsuak in david thah ding in delh ta hi. David zong Pasian sathau nilhsa
hi leling ci in om mai mai lo hi. David zong a galkap teng toh gal taiin
gamah an ngolin, gilkialin a tai mang
hi. Hih munah tailo in, Pasian in sathau ei nilhsa hing ci in om mai leh sawl
in that ding a kumpi hi man lo a si ding hi. Pasian in veng ompih gige hi
himahleh ei sep theih ding na ong guan hi, i ut tak tak, i deih tak tak hiam
cih mohpuakna i zoh ding ong guan hi. Hih pen itna dan hi. Hih taka hi
sepna pan
Pasian in a thupitna i mu sak hi. David in sawl a zolo a tai tai a hi kei a,
Pasian sathau nilhsa khat a hih te ka
khut in thah ut keng cihna toh a gal tai hi. A topah sawl pen Pasianin amah leh
amah khauguiah ki ok lum sak hi. David pen tual thatlo a hi kei a, laisiang tho
ah tualthat tampen hi. A galpa sawl in a tul tul that a, david in a tul som som
that hi. David khut tungpan sisan tam
luang lua a hihmanin Pasianin ama biakinpi ding, a van ding teng nang na
kaikhom vek ding a himah leh na tapa Solomon in ka biakin pi a lam ding hi a ci hi.
Mihing hih theih loh nate Pasian hih theih hi
i Toupan ong ci hi. luka. 18:27. Tua ahih manin ei septheih khom khom i sepna
in mihing mihinna ah leh Pasian muhna ah kingiamkhiat na ki latsakna bul pi hi.
I tung makai tu hiam, inkuan sung makai tu nu leh pa hiam, ten ei mohpuakna,
sep ding a tavuan ong piak sem thei ding napin seploh na in; a thupia tu
simmohna toh ki bang baih mah mah hi.
Tua a hihmanin i lunggulh te, i deih
te, pakiang i ki theih sakna ding in, deihna thaici i voh ngai hi. Napom lai
nazi zong na itna ki theih sakna dingin a lungsim bang na ngaihven a, nasep
theih dingte na sep miat miat mah bangin. Krish in ong itna i sanna ki theihna
dingin a mah deih zong ah, i sep theih theih na munah i pan lakve ngai hi
KHEN
THUMNA
KHA
SIANG THO
KHA SIANGTHO LEH A NASEP
Kha siang tho ka mu zo cih kuaman i thei ngei kei hi . A ki patcil in thu a oma, thu pen Pasian
hi.----
Pasian
pen kha hi, a mah be tuten lungsim tak tak leh lim takin a be ding hi.----
Tua a
hih manin Jesu in keimah, mihing tapa gen nial pen maisak a hi ding a, himah
leh Khasiang tho takpi gensia,nial, do pen maisak hi lo ding hi ci hi.
Mihing
in hih theih loh pen Pasian hih theih hi.---
Tua a hihmanin mihing hih theih loh
; Mihing mihinna ah , ei thadah hang hilo, ei kiven zoh thu hang hilo, mihing
in i theih top a na i sep a lohcin na om lo na te, hibang haksatna nei te mokna
do a, gensiat nial pen Khasiang tho gensia cih na hi.
Khen khat in na nakpi tak in semin,
a nek khop kan a mu tuan kei a, khenkhat in khua ulsa kai lo in, mite huan ah
kiloh in khatvei ta zong va kuan ngei se se lo in Toupa thupha a inn dimlet in
a nei hi. Banghang hiam cih leh Pasian in leitung a abolsa te pen hang nei
vekin a bol a, mihausa te pen a ma min
thupitna ding a hausa a hi a, tua bangmah in migen thei te zong. Pasian min
thupitna gen tek tek innkuan khat i hi hi. Khat thuak na pen nangthuak tang a
thuak zong a hih mel nang thei na hiam? Tua
a hihmanin migenthei khat tuisik hai khat
na suahna ah, vana i Toupan ka gilkial a an neipiak a, ka dang keu lai tuinei
suah a cih ciang lamdang sa hi. Tua a hih manin i Pasian zon na nai pen pen
migenthei te pan pat ding hi lo a hiam? Migenthei i cih ciang in kua te a hiam
migenthei te?? Mi lungsim a gen theite
pen migenthei hi. tuate neih leh lam sum leh pai neilo te zong mi genthei
hi a, sum leh pai sangin i cidamna in omzia a neih loh te migenthei ki hi pen
hi. Tua a hih manin nungta na pi a damlo i cih pen gentheihna bulpi hi a, hih
in sum leh pai tan lohin, lungsim genthei sak hi. Tua a hih manin nungta napi a
damlo i hih leh a hun lai a, i ki bol kei leh denciang ki taksapna in ong buak
ding a, in pan a nek zongpen i hihna in inkuan in ki gentheih loh ding a. Mite,
gamdang te panpihna ki ngak zel ding hi. Tua a hih manin mite panpih i hih
sang, en mite pan pih thei ding in lungsim hanciam ni. Hipen mimal damna hi,
inkuansung damna hi a, gam leh minam damna hi.
Lasiam, lasa, mipi mai a ding mi
khat na pahtoi na in lasak thaman pahtoina nang zong na sang ding hi. Tua a
hihman in nahoih sem na pahtoina in nangzong na hoih sepna thaman na sang ding
hi. Gam leh nam Damna ding martyr- te na pah toi leh nang zong martyr- khat
thaman na sang ding hi. Tua a hihman in nang theih pihtu dinmun na tan leh thu
leh la hoih tak a kan a, itna DAN toh
thu na khen leh van a i pa zong lungdam ding hi. Mi kuamah peuh a insung a a tenpih te sang a midang te ngaih sak zok
mipa pen ginna lamah ngiam cihna hi a, ginglote sang in moh zo hi. I
Timothe.5:8. Tua a hihman in insung a i tenpih te kua a hi hiam cih ciangin
i unau sanggamte, i behte, i minam cih na hi. Tua a hih manin Laisiang Tho boih
i ngah te khong i minam a ding in nek theih ongtun mo, bang i tun? I kha lam
dam hen lan i sa lam suak leh sal ah mang thai leng i minam i dam tam? Hun
nunung hi ta a, Pasian in a gam leh minam makai ding in a ma thu hing toh gam a
kalsuan pih thei ding Pasian Dan siam a deih hi. Gam pen Pasian aa hi.
Kingiam khiat na in letung luahna hi
a, kingiamkhiat dan zong i gen khin hi. Kingiam khiat ci a i neihsa teng tan a
i pau ngam kei leh thadah pa, meidoi pa, mihai pa, ong ki ci ding hi. ki
ngiamkhiat na pen nasep in gen leng a tom pen ding hi. Tua a hihman in Kha
siang
Tua a hihmanin lungsim a siang tho te in Pasian mu hi i Toupan ci hi
KHEN
LINA
INNKUAN KHAT
GAM KHAT NASEP
Leitung ah inkuan lian pen pen
Democracy gam khat a hi a, i biakna lamah Krish polpi pen i innkuan lian pen
pen hi. Tunah gamsung ah i innkuan lianpen gam khat zingvai homdan i gen ding
hi.
Democracy gam khat pen innkuan khat
a hi a, a masa pen in hinna a om na dingin an leh tui ngai masa pen hi. Gam
sung mun hoih na mun pen pen, buh ciin theih na ding zanglo om theihna mun pen
gamvai homten, gamsung mipi, miteng teng teng a kham ding uh lo a bol ngai in a bol uh hi. Tua a
hihmanin khamtung a teng te teng teng lo
thoh tang teng toh a thoh kep vek in. Gam sung teng teng antang ki samlo in a
koih ding hi.
A leina ding sum a ngai leu leu a,
hih pen mipi te zon ding hi mah leh kumpi in a sum muh theih dan ding a zon pih
a, gammi te sum leh pai sem suah sakin, pan pih a. Mipi ten tua sum leh pai in
an tang kumpi pan a la khia ding hi. Gam mipi te an ngawl, meikhu paisuak a
awmleh a manlang pen pen in kumpi in antang a hom a ahom khiat ngai hi. Gam
khat sungah an a ngoltuam a ne tuam cih omlo hi, i nek leh ne gai i ngol leh
ngol gai hih pen inkuan khat om dan hi.
Gam pen kua aa a hiam?
Gam pen Pasian aa a hi a, leitung mihing te
a thunei dingin Pasian in kem sak hi. Tua a hihmanin mihingte i tenna ciat uh
pen ei aa a hi a, kuaman thu ong neih khum thei lo hi. A mokna takin kuaman i
tenna mun a ut dan tak in a ong sut thei kei a. Gam vaihomtu in a deih a hih
leh zong a mun a ana teng tu te themin neihsak dan a ngaihtuah ngai hi. Tua a
hihmanin gamneitu tak tak kua a hiam cih leh mimal khat a hi hi.