Search This Blog

Friday 25 July 2014

Zomi / Zogam Politik

Zomite a masa in a kua ma peuh kong ban sah hi.
                   Kong gen ut thu tom no khat a om a, tua pen hih a hi hi.
                1. Kawlgam census- 2014 i zo ta a, Pasian heh pihna toh minam khat in zomi leitung le kawl kumpiah gelh a hi ta hi. Hicih hun lai in i veng i pam lam en leng Chin min ki pua nuam mi nam cing lo tein tu kum 2015 ki tel tak ciangin nakpi a pan lak a khalkha mi in chin cih kep bit na ding a politik nakpi takin zogam ah ong khel hi ta hi. Hih ki telna ah chin min toh a chin le zogam i neih sa zong ong valh tum ding a, ei a ching sa zong i fundamental right and duties i ngah ding le i sep ding tampi ki pelh thei ding hi. Tupna lian pi toh gul bangin a lei i phah ding a, en i na liak khak le bel dot dot das ding hi hang.
                A maute  minam ah cing zolo in kumpi le UN ah document- khat bol ut na in pan la mah mah hi. Document khat nei peuh le ei a ding buai huai ding hi.
                   Tua a hih manin Zomi napi nami nam na zuak le bel khang thak zel ten ong mangngilh lo ding hi. I ki thutuakna in na nakpi takin i sem zo a, tun a bulah ki pan ding bek i hi hi. Tedim sang sia pa in a minam te a ding go khat bol sak ding a leitungah a pian sangin piang kei zaw vet leh hoih zo hi.
                     Tedim sang sia pa te pawlin ong zoh le zogam ah khalkha pau in i pau ngaita ding a. A siamlo te ong musit lai ding a, vaihomna inpi le khosungah siamlo pi pi in ki ling veu veu in mipau i sim ngai ding hi.
                       Gullu le mun poi moh teng teng zomite thuneih na ding teng khalkha mi ten thu ong nei ding a, a minam te a ding go thupi mah mah ong sek sak hi pah hi.

Tuesday 22 July 2014

ITNA PEN GUAL ZOH NA A HI HI

              Leitung teng teng Pasian a a hi a, tua a hih manin a sung a teng te in lim tak le sahlap tak in a kem ding hi. LST
              Limtak leh sahlap cih pen it takin cih zong toh ki bang hi. Tua a hih manin itna pen gualzohna lei tung le vangtung ah a hi hi.
              Itna pen gualzohna/ lohcinna a hi hi. Itna pen Pasian dan teng teng lak a siam tanna a hi hi.
              Tua a hih manin Zomi ten niteng i hinkhua ah leh sang naupang ten niteng i lai simna ah itna dan toh kal suan in. I itna pen Zomi nam damna lampi ah ngei a hih nak le ih theihna te pen pilna zomi nam damna hi.
                Thu thei, thu teng teng zong thei mah leng itna i neih kei leh zomi nam / khosung/insung ki khen zak na/ sihna mai thutheihna hi.
                Makai laitheilo khat ci a i simmoh pen pilna zon buai ngailo in Pasian in a sung ah pilna na koih sak ziau in miham pha a hi. Khen khatin theihna khan som nei le zong pilna lai a sinlo khat zong tuk lo thei hi.
               Tua a hih manin i sep ut tak, a lampi ah muan huai takin itna toh na om peuh leng lohcinna i ngah ding hi.
               

Monday 21 July 2014

Sep ding khan dan

1. Sep ding thu le la leh na a omciang bang hiam i sep ding (object) cih cian ngai phot hi.
2.  I object pen lian mah mah in minam bup pankhop a zoh theih bek a hih lai in. I inkhat naite bek toh ho! ho! ci in,  mite sang ki it tuam bang vel val khong mi khen khat in nuam a cih zong hi a, hibangte pen ki it tuam deuh bangin mi bawng dang ten mu hen cihna hi lelin. Ki itna tak tak ah itna neilo te hi zaw sawp thei lai hi. o bang kei ve ung ongci in ong nuih san lel ding a, mi sungah ki lut thei lo ding hi.
Nute ni pate ni khongin nanu napa mi te maiah zah tak pih le cin tua toh ki lam danna omlo hi. Tua a hih manin na khat peuh peuh a hun leh mun bang zel a sep ding a lamdan zelah bang a. Pankhomna ding ah kua kua tan ding?  bang sem ding cih toh kal suan ngai hi.

MAKAI ZA( Leader Ship)

             Makaitu i cih pen Pasian tel a hi hi. Tua a hih manin makaih na nuaiah i ki tulut ding hi. LST
              Tua a hih manin makai tu hi thei ding in lungsim le ngaihtuahna tha le zung bang zah  seng a hiam cih theih sak lo hi hang. Makai tu bek zong hilo saptuam hun neitu te khong zong a mau hun sung pen hun neitu  ciat a hi. Thu ngaitu khat khongin hun neitu gensiat cih khong  gensiat ding hileh niteng a a vaihompih (kabinet) ten thei lel ding a hun pia lo lel ding hi. Tua a hih manin mikhat hun sungah gen siatna toh na dim sangin nahoih na theih te bilbulah hilh in. Makai tu ah ki tulut zo leng hoih zo hi.
            Zumun peuh khong pan a makai na gen siatin nang makai dingin ong deih ong muang khat bek i neina cih ki sit leng hoih lai hi. I neih sun sun makai te  Pasian ong piak cih thei ni. A mau te hang tutan a ki tung zong hi thei hi.
           Tua a hih manin zogam le zomi en leng. Tutan i makai ten ong makaihna ah i lungdam ngai hi. Eite thutheih ma pek a amau te in tha le zung na seng a nasem zo hi. Makai i ut a thuhoih i theih le i makaite tung ah i ki tukluh ngai hi. Pawlpi dang na sat un ong ci kei a, i tung a vaihomte tungah ki tulut un ong ci hi.

Saturday 19 July 2014

Media ( Thu ki zakna) in Mihing hinkhua ah na a sep dan

                 Nidang lai in media omma in thu ki zaktuahna hak sa in, tu hun ciang thu ki zak tuah khong veih pek sang gang zo ta hi.
                 Tua a hih manin politics- hi leh thu dang dang ah hi le zong man mello, thu hitheilo khong zong mipiten mu baih mah mah ta hi.
                Tua a hih manin kawl kumpi in zong singtangmi te ong them zo non lo hi. Chin state sung a minam teng ten zong eimau ciatin i share le state ah i mohpuakna right( fundamental right and duties) kikal ah zong ei zomite na ngon ki khang lo ta hi.
              Tua a hih manin ei zomi ten zong dik tak le tang tak a mipi te a meidon muk muh sak a hih kei le kuamah ki them zo non lo hi.          Naupang zong a pau theih nak le kithem zo non lo hun hita hi.
             Thu dik pen a kho a, thudik pen in gual zohna a la hi.LST

Thursday 17 July 2014

IN KUAN SUNG NA SEM KHOM KHAT I HI HI

      Inkuan i cih ciang in inkhat sung ah zong ki teng khom in. Pawlpi ah zong inkuan khat ki hi in. Party-ah zong inkuan khat ki hi in. Lomta gam kuan giak khom zong inkuàn ki hi hi. Iminam ZOMI ah zong in kuan khat te i hi uh hi.
Tua a hih manin i minam Zomi pen inkuan lian pen pen hi.
       Tua a hih manin inkuan khat in nasem khom in, a hatlo a sem zolo a om te in, inngak in inah om hi. In ah lum mai mai mah le zong a sem zo te hang nasem khom khat a na hi gige hi.
         A sem sem a diang diang ten zong a gamtat hoih man a cidamna a ngah zong hi vek tuan lo in. A sem zolo te thumna hang zong toh tha hat a ana tai tai thei zong a na hi thei lai hi.
         Tua a hih manin mi hausa le migen thei te in ki zopna ciang khat ki nei a hi hi.
           'I inkuan pih te sang a midang ngaih sak lohna in upna lam ah a neu cihna a hi hi' LST. Tua a hih manin i nasepna pen inkuan pan sem ding hi hang. A inkuan sungah an nena gega, a lang pan a, a veng a pam met a a insung sup lopih ngamna in, a sung a lut suk a do pen in a mah a suppih ngam ding lauh huai sa ing
          Tua a hih manin i minam zomi a do do te khong lung nop na tak tak koi mun mah ah a muh ding um lo hing.
          Insung vai pen insungah, saptuam vai pen saptuam sungah, khosung vai pen khosungah, beh le phung vai pen beh sungah, minam vai pen i minam ah,
            I minam vai pen mivom lak pan mingo lam ah, gam pua pan gam sung ah, gam sung pan mituambawl pangkhomah. And so on.
          Mi tuam bol lakah na om a nang tung nang aituam ah mite ong hoih lel tak hang in naminam ah na tai ngai hi.